Pages

31 Temmuz 2011 Pazar

Kelebek Etkisi 2004



Evan Treborn zaman algısını yitirmiştir. Yardım aldığı psikolog günlük tutmasını önerir. Böylece rahatsızlığını biraz olsun durdurabilecektir.

Üniversiteye gittiği dönemde günlüklerini okurken birden bire kendini geçmişte bulur. Hatıralarına yoğunlaştığında bilinci geçmişe, o hatıraları yaşadığı ana dönmektedir. Kendisni bir anda yıllar önce yaşadığı zaman dilimlerinde bulur. Evan bunu keşfettikten sonra bilinçli olarak geçmişe dönmeye başlar.

PEKİ ZAMANDA YOLCULUK GERÇEKTEN MÜMKÜN MÜDÜR?

Zaman iki olay arasında yapılan kıyastır. Ünlü fizikçi Julian Barbour, zamanın tarifini şöyle yapmaktadır:

Zaman eşyaların pozisyonlarını değiştirme ölçüsünden başka bir şey değil. Bir sarkaç sallanır, saatin kolları ilerler.(Tim Folger, "Buradan Sonsuzluğa", Discover, Aralık 2000, s. 54)

Yani gerçekleşen her hareket sonrası ortaya biz zaman aralığı çıkmaktadır ve dolayısıyla sürekli olarak zamanda ileri yönlü bir yolculuk yaşamarız.

İleri yönlü yolculuk dedik. Ama neyin önce neyin sonra olduğunu neye göre belirliyoruz? Zaman biz ilk algılamaya başladığımız andan itibaren ters aksaydı ne olurdu? Sürahiyi bardağa doğru eğdiğimizde, içindeki suyun bardaktan sıçrayıp sürahiye dolması bizim için normal olurdu. O zaman bizim için önce olan olay bardakta suyun olması, sonra olan olay ise sürahiye suyun dolması olurdu.,

Anlamaya çalıştığımız şey zamanda geriye gitmenin gayet makul ve mümkün olduğudur.

ÖNEMLİ HATIRLATMA: KADER DEĞİŞMEZ

Ancak burda unutulmaması gereken nokta şudur: Geçmişe gidip olayları değiştirip geleceğe etki etmek, dolayısıyla kaderi değiştirmek mümkün değildir.

Çünkü kader zamanın akış yönüyle alakalı değil, tüm yaşanacakların mevcut olması durumudur.

Bunu şöyle bir örnekle anlatabiliriz. Bir film şeridi düşünelim. Filmin uzunluğu ve içindeki görüntüler bellidir. Bu filmi gösterirken örneğin 11. dk sında film 2 dakikalığına geri sardırılarak tersinden oynatılacağı daha sonra yeniden düz oynatılacağı kararlaştırılmış olsun.

Film şerdinin uzunluğu, içindekiler ve hangi dakikada kaçıncı dakikaya kadar ters şekilde oynatılacağı kaderi temsil eder. Filmin içindeki saatlere göreyse 11. dakikaya kadar zaman normal şekilde ileri hareket ederken, 11. dakikadan sonra 2 dakikalığına ters yönde çalışıp 2. dakika sonunda tekrar eski haline dönmüştür. Bir başka deyişle filmin içindeki saatlere göre zaman bir süre geri akmıştır.

Ancak bu en baştan belirlenen ve blinen bir şekilde gerçekleşmiştir. Dolayısıyla ortada bir değişme yoktur.

Bu sebeple filmde geçmişe gidip olaylar değiştirilmiş gibi görünmektedir, ancak bunların tamamı üst bir kader çizgisi dahilinde gerçekleşir ve hiçbir şekilde kader etkilenmemiştir.